Hazırlayan: Yunus Kemal Aydoğan
Blog Yazısı: Büşranur Bekman
Web tabanlı harita uygulamaları mekanları coğrafi olarak belirlemek ve kullanıcılara interaktif bir deneyim sunmak için güçlü araçlar olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle bu araçlar harita üzerinde yapılan işaretlemeler ve açıklama ekleme imkânı sunarak tarihi olayları, mekanları ve eserleri görsel olarak ifade etmenin etkili bir yolunu oluşturuyor. Bu etkileşimli harita üzerinde gezinmek, kullanıcılara araştırma konusunu daha iyi anlayabilmeleri için gerçek zamanlı bir deneyim sunuyor.
Platformumuzda bir blog serisi olarak alana katkı sunan çalışmaları tanıtıyoruz. Bu blog yazımızda Osmanlı Araştırmaları (OSAMER) bünyesinde Arş. Gör. Büşranur Bekman koordinatörlüğünde gerçekleştirilen Dijital Beşerî Bilimler Atölyesi kapsamında Yunus Kemal Aydoğan'ın hazırladığı çalışmayı konu alacağız.
Aydoğan çalışmasında, Başak Oğuz Ural'ın 2016 yılında Kültür A.Ş etiketiyle yayımladığı "İstanbul'un 100 Mimar Sinan Eseri" adlı kitabındaki verileri ArcGIS Storymaps ve Google My Maps aracılığıyla interaktif hale getirirken, yine ArcGIS üzerinde iki boyutlu haritalar hazırladı.
Bu haritalarda, Mimar Sinan'ın camilerinden medreselerine, köprülerinden hamamlarına kadar uzanan çeşitli eserlerinin coğrafi konumları ve yapılar hakkında bilgiler yer alıyor. Böylece tarih meraklıları ve sanatseverler başta olmak üzere Mimar Sinan’ın İstanbul’daki mirasını keşfetme imkânı oluşturuldu. Ayrıca her bir yapıya tıklanarak detaylı bilgilerin ve fotoğrafların sunulması, Mimar Sinan'ın mimari tarzı ve estetik anlayışının dijital bir platformda paylaşmasını sağladı. Gelin Aydoğan’ın hazırladığı bu çalışma ile Mimar Sinan’ın eserlerini adım adım keşfedelim!
Veri Tabanı
Öncelikle araçların ve programın kullanılması amacıyla eserdeki verilerin kapsamlı olarak yer aldığı bir veri tabanı hazırlandı. Bu veri tabanında ayrıca eserdeki tüm yapıların koordinatları tespit edildi. Ardından eser içerisinden alıntılar belirlenerek veri tabanına eklendi. Son olarak Eski İstanbul Fotoğrafları Arşivi, Turan Akıncı ve Mustafa Cambaz gibi kişisel fotoğraf arşivlerindeki görsellerden yararlanılarak veri tabanı zenginleştirildi. Kullanılan tüm görsellerin kaynakçası hazırlanan haritada belirtildi.
1. Google MyMaps
İlk olarak hazırlamış olduğumuz veri tabanıyla bir MyMaps[1] katmanı oluşturarak eserde geçen 98 [2] Mimar Sinan eserini haritalandırmış olduk. Böylece ilgili ziyaretçilerin navigasyon üzerinden harita olarak kullanabileceği ve Ural’ın eserinden alıntılanan bilgilere erişebileceği bir çıktı elde ettik.
2. ArcGIS
Çalışmamızda hazırladığımız veritabanıyla ArcGIS Pro’yu iki boyutlu harita görselleri hazırlamak adına kullandık. Koordinat verilerini atayarak elde ettiğimiz haritayı kategori tasniflerine göre renklendirdik. Lejant ve sair harita ikonlarıyla haritamızı elde ettik.
3. ArcGIS StoryMaps
Çalışmanın en kapsamlı çıktısını ArcGIS StoryMaps ile elde ettik. Tüm yapıları görselleri ve kaynak eser alıntılarıyla sunum haline getirdik. Dileyenlerin ekstra bir uğraşıya ihtiyaç duymaksızın tüm yapıları lokasyonunu inceleyebilmesi adına MyMaps haritamızı da bu sununun başına sabitledik.
Bu hikâye haritasında camii, medrese, vs. tüm kategoriler ayrı başlıklar altında slayt haline getirilmiştir. Her bir kategori içerisinde sağ ve sol oklarla yapılar arasında geçiş yapılabilir.
İstanbul’da Mimar Sinan Eserler
Başak Oğuz Ural’ın "İstanbul'un 100 Mimar Sinan Eseri" adlı kitabında ve bizim de çalışmamızda ihtiva edilen Mimar Sinan Eserleri:
1) Ahi Çelebi Camii
2) Bali Paşa Camii
3) Çavuşbaşı Camii (Mahmud Ağa Camii)
4) Damat Ferhad Paşa Camii
5) Ferruh Kethüda Camii (Balat Camii)
6) Gazi İskender Paşa Camii (Kanlıca Camii)
7) Güzelce Kasım Paşa Camii
8) Hacı Evhad Camii
9) Hadım İbrahim Paşa Camii
10) Hürrem Çavuş Camii
11) Hüsrev Paşa Camii (Ramazan Efendi Camii)
12) Kapı Ağası Camii (Mahmud Ağa Camii)
13) Mesih Mehmed Paşa Camii
14) Molla Çelebi Camii (Fındıklı Camii)
15) Muhyiddin Çelebi Camii (Çukurcuma Camii)
16) Nişancı Mehmed Paşa Camii
17) Nişancı Camii
18) Piyale Paşa (Tersane) Camii
19) Rüstem Paşa Camii
20) Sinan Paşa Camii
21) Sokollu Mehmed Paşa (Azapkapı) Camii
22) Süleyman Çelebi (Üsküplü) Camii
23) Şah Sultan Camii
24) Şehzade Cihangir Camii
25) Turşucuzade Hüseyin Çelebi Camii
26) Yunus Bey Camii
27) Arakiyeci Ahmed Çelebi Mescidi (Meşeli Mescidi)
28) Arpacıbaşı Mescidi
29) Çivicizade Kızı Mescidi (Çavuş Camii)
30) Davut Ağa Mescidi (Sarayağası Mescidi)
31) Defterdar Mahmud Çelebi Mescidi
32) Derviş Ali Mescidi
33) Duhanizade Mescidi
34) Düğmeci Paşa Mescidi (Dökmeciler Mescidi)
35) Hacı Hamza Mescidi
36) Hadım İbrahim Paşa Mescidi (Esekapı Mescidi) ve Medresesi
37) Hasan Çelebi Mescidi
38) Kaysunizade Mescidi
39) Kiremitçi Ahmed Çelebi Mescidi
40) Memi Kethüda Mescidi
41) Mimar Başı Sinan Ağa Mescidi
42) Sokolllu Mehmed Paşa Mescidi
43) Süleyman Subaşı Mescidi
44) Üçbaş Nureddin Hamza Mescidi ve Medresesi
45) Yahya Kethüda Mescidi
46) Hüsrev Kethüda Darülkurrası
47) Atik Valide Sultan Hamamı
48) Çinili Hamam (Barbaros Hayreddin Paşa Hamamı)
49) Çömlekçiler Hamamı (Akarçeşme-Dere Hamamı)
50) Haseki Hürrem Hamamı
51) Hüsrev Kethüda Hamamı
52) Merkez Efendi Hamamı
53) Odabaşı Behruz Ağa Hamamı
54) Sokollu Mehmed Paşa Hamamı (Yeşildirek Hamamı)
55) Valide Sultan Hamamı (Ayakapı Hamamı)
56) Cebeci Hanı (Rüstem Paşa Kervansarayı)
57) Kurşunlu Han (Rüstem Paşa Kervansarayı)
58) Sultan Süleyman Kervansarayı
59) Semiz Ali Paşa Kervansarayı (Ali Paşa Hanı)
60) Haramidere Köprüsü
61) Sultan Süleyman Köprüsü (Büyükçekmece Köprüsü)
62) Sultan Süleyman Köprüsü (Silivri Köprüsü)
63) Sultan III. Murad Köşkü
64) Atik Valide Külliyesi
65) Haseki Hürrem Sultan Külliyesi
66) Kara Ahmed Paşa Külliyesi
67) Kılıç Ali Paşa Külliyesi
68) Mihrümah Sultan Külliyesi
69) Mihrümah Sultan Külliyesi (Üsküdar)
70) Sokollu Mehmed Paşa Külliyesi (Eyüp)
71) Sokollu Mehmed Paşa Külliyesi (Kadırga)
72) Süleymaniye Külliyesi
73) Şehzade Mehmed Külliyesi
74) Şemsi Ahmed Paşa Külliyesi
75) Zal Mahmud Paşa Külliyesi
76) Kapıağası Cafer Ağa Medresesi (Soğukkuyu Medresesi)
77) Nişancı Mehmed Bey Medresesi
78) Rüstem Paşa Medresesi
79) Semiz Ali Paşa Medresesi
80) Sultan Selim Medresesi
81) Ayasofya Minareleri
82) Topkapı Sarayı Mutfakları
83) İbrahim Paşa Sarayı
84) Evvelbent (Paşadere) Kemeri
85) Güzelce Kemer
86) Havz-ı Kebir (Baş Havuz)
87) Kovuk (Eğri) Kemer
88) Mağlova Kemeri
89) Uzun Kemer
90) Barbaros Hayreddin Paşa Türbesi
91) Hacı Ahmed Paşa Türbesi
92) Hüsrev Paşa Türbesi
93) Pertev Mehmed Paşa Türbesi
94) Siyavuş Paşa Türbesi
95) Sultan II. Selim Türbesi
96) Şah Huban Hatun Türbesi
97) Şehzadeler Türbesi
98) Şeyh Yahya Efendi Türbesi
Sonuç
Görüldüğü üzere harita araçlarının kullanımı araştırmacılara beşerî bilimler alanında yeni bir perspektif sunarak, geniş karşılaştırma yapılmasını sağlıyor. Aynı zamanda bu bilgileri daha iyi anlamlandırmamıza ve zihnimizde doğru bir şekilde konumlandırmamıza olanak tanıyor. Bu husus araştırma konusunu daha derinlemesine ve kapsamlı olarak analiz edilmesine katkıda bulunuyor.
Mimar Sinan’ın İstanbul’daki eserlerinin odağa alınarak hazırlanan bu çalışma dijital beşerî bilimlerin tarihi ve kültürel mirasın korunması ve paylaşılmasındaki önemli rolünü vurguluyor. Ayrıca teknolojinin ve dijital araçların sanat ve tarih araştırmalarındaki potansiyeli, bu haritanın oluşturulmasında da açıkça gösteriliyor. Mimar Sinan'ın mirasını böyle modern ve interaktif bir şekilde keşfetmek, onun eşsiz başarılarını ve mimari dehasını anlamak için önemli bir adım olarak öne çıkıyor.
Ural’ın eserini temel alarak hazırladığımız bu projenin çıktılarına aşağıdaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz:
Google MyMaps haritasına ulaşmak için tıklayınız
ArcGIS StoryMaps/ Hikaye haritasına ulaşmak için tıklayınız
Yunus Kemal Aydoğan
Sakarya Üniversitesi Tarih Bölümü Lisans Öğrencisi
Comments